Hormon ve bezlerimiz vücudumuzda çok önemli bir yere sahiptir. Bezlerimiz çeşitli hormonları salgılayarak vücut dengemizi düzenlemeye çalışır. Birçok rahatsızlığın nedeni ve çözümü aslında buradadır. Hormonların bezler tarafından nasıl salgılandığını çalıştığını ve ne işe yaradığını bilirsek, rahatsızlıklarımızı da tedavi edebilir iyileştirebiliriz.

Düzenli ve doğru yapılan egzersiz, saf (satvik gunas), doğal gıdalarla beslenme, mutlu ve neşeli olmak da tüm hormon ve bezlerimizin düzgün çalışmasına yardımcı olacaktır. Bu yazıda timüs, tiroid ve hipofiz bezlerinden ve etkilerinden bahsedeceğiz. Böbrek üstü bezi tarafından salgılanan adrenalin, pankreas tarafından salgılanan insülün ve glukagon, eşeysel bezler testes ve ovaries ve epifiz bezi gibi konulara ise bir başka makalemizde değineceğiz. Şimdi dilerseniz örneklerle bezlerin ve hormonların öneminden bahsedelim.

Örneğin kadınlar üzüntülü veya ağıt yakma anlarında göğüslerine vurur. Bu hareket timüs bezini harekete geçirir. Timüs bezini titrettiğimiz zaman bu bez çalışmaya başlar ve bağışıklık sistemi devreye girer. Yani bu bir nevi beynimizin otomatik ve reflektif olarak vücudumuzun bağışıklık sistemini devreye sokmasına, koruma altına almasına bir örnektir.

Biz de eğer hangi bezimizi nasıl harekete geçireceğimiz hakkında bilgi sahibi olursak vücudumuzu ve kendimizi koruma altına alabiliriz. Bu makaleyi okurken belki de sizin de sahip olduğunuz, üzüntü, depresyon, ellerde titreme, unutkanlık hali, saç dökülmesi, cilt problemleri, kemik erimesi, adet düzensizlikleri, uyku bozuklukları, kas problemleri, kramplar, aşırı kısa olma hali veya çok uzun olma hali gibi durumların olası nedenleri hakkında bir fikir sahibi olabilirsiniz. Belki de olası rahatsızlıklarınızın nedeni bu bez ve hormonların fazla veya az çalışmasından kaynaklanıyor. Önce araştırmalı ve bilgi sahibi olmalıyız. Ne demişler bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz. Şimdi bilimsel olarak bu bezleri inceleyelim. Öncelikle bu bez ve hormonlardan sorumlu ana merkez olan hipotalamusdan bahsedelim

Hipotalamus, beynin alt kısmında bulunur. Endokrin yani iç salgı bezleri ve sinir sistemi arasındaki bağdır Vücut iç dengesini sağlar.

1. 

   Hipofiz Bezi (Pituitary Glands):

   Hipotizin hormon salgılamasını hipotalamus yönetir ve denetler. Hipotalamus, hipofizi uyaran “RF” (salgılama faktörleri) çıkarır. Bunlar kan yoluyla hipofize ulaşınca hipofiz, salgılama faktörünün çeşidine göre hormon salgılar.Hipofiz hipotalamusun alt kısmında büyüme hormonunu salgılayan bezdir. İç salgı bezlerini ve metabolizmayı düzenler, büyümeyi sağlar az salgılanırsa, çocuklarda nanizm denilen cücelik, çok salgılanırsa devlik oluşur. Sinir ve hormonal sistem arasındaki iletişimi sağlar. Ön ve arka olarak iki bölümden oluşur.

Hipofizin değişik bezleri uyarıcı hormonları vardır. Eşey bezlerini uyaran hormonları “FSH, LH ve LTH” idi. Tiroiti uyaran hormonu ise “TSH” (Tiroit uyarıcı hormon)dur. Hipofiz böbreküstü bezini (Adrenal bez) uyaran “ACTH” (Adrenalkortropik hormon – Adrenal kabuk bölgesini uyaran hormon) da yine ön bölümden salgılanır. Ön bölümün bir başka hormonu ise doğumdan sonra süt bezlerini uyarıp süt salgılattıran “prolaktin” hormonudur.

2. Tiroit BeziTiroit Bezi (Thyroid Glands): Boynun orta kısmında, adem elması denilen sert çıkıntının hemen altında, kelebek şeklinde sağ ve sol nefes borusunun iki yanına yerleşmiştir. T3 ve T4 adı verilen tiroit hormonlarını salgılar.

Tiroit hormonları vücudumuz için çok önemli hormonlardır. Metabolizmamızın düzeni büyük ölçüde tiroit hormonları ile sağlanır. Kalp atım hızını, kolesterol düzeyini, vücut ağırlığını, kas gücünü, hafıza fonksiyonunu, cilt yapısını ve buna benzer daha birçok başka fonksiyonları doğrudan etkiler. Eğer tiroit hormonları çeşitli nedenlerle yeterli düzeyde salgılanmaz ise “hipotiroidizm” denilen tiroit hormon azlığı oluşur. Bu durumda bu fonksiyonların hepsi azalır. Hipotiroidizmin belirtileri arasında depresyon, kilo artışı, cilt kuruluğu, kalp hızında yavaşlama, soğuğa karşı dayanıksızlık, unutkanlık, zihinsel durgunluk, yorgunluk, kabızlık, kasların güçsüzleşmesi ve kramplar, adet döneminde düzensizlikler ve kanama miktarında artış görülür.

Eğer tiroit hormonu çok salgılanırsa halk arasında zehirli guatr denilen hipertiroidizm oluşur. Hipertiroidizmin belirtileri sinirlilik hali, kalp hızında artış, kilo kaybı, depresyon, terleme, sıcağa karşı tahammülsüzlük, korku hali yani anksiyete, ellerde titreme, uyku bozukluğu, adet düzensizlikleri ve kanama miktarında azalm görülür.

Tiroit tarafından üretilen bir diğer hormon, Kalsitonin hormonu vücudun kalsiyum, fosfor dengesini ayarlar. Kandaki kalsiyum kemiklere geçtikten sonra, kalsitonin sayesinde kemikler sertleşir. Tiroksin hormonu ise büyüme, gelişme ve vücudumuzdaki diğer olayların düzenlenmesinde görevlidir. Tiroksin gelişme döneminde az salgılanırsa cücelik, zeka geriliğine neden olur. Yetişkinlerde az salgılanırsa ise metabolizma hızı yavaşlar, saçlar dökülür, vücut ısısı düşer. Fazla salgılanırsa ise metabolizma hızı artar, sinirlilik, çarpıntı ortaya çıkar. İyot eksikliğinden dolayı tiroksin az salgılandığında bu bez normalden fazla çalışarak büyür ve guatr hastalığı görülür.

3. Timüs Bezi (Thymus):

Tiroit bezinin altında göğüs boşluğunda, soluk borusunun önünde bunulur. Çok önemli bir bezdir. İnsan hayatını uzatan bezdir. Sağlıklı bir bağışıklık sistemine sahip olmamızı bu bez sağlar. Bu bez ne kadar çok titreşirse kişinin bağışıklığı o kadar artar. Mutsuz veya üzüntülü anlarında, ağıt yakarken insanların göğüslerine vurmalarının nedeni bu hareketi beynin tamamen refkeltif olarak yaptırmasıdır. Göğse vurarak timüs bezinin titreşmesini ve üzüntü nedeniyle vücudumuzda veya bağışıklık sistemimizde oluşabilecek olası zararları ve direnç kaybını önlemiş oluruz. Aynı şekilde aşırı üzüntü halinde kahkaha atmamız da göğsümüze hafif dokunuşlarla vurmak gibi timüs bezinin titreşmesini sağlar. Özetle neşeli olun ki genç kalasınız.

Neşeli olmanın yanı sıra, “TSH” (Tiroit uyarıcı hormon) vücutta düzenli üretilebilmesi için yeterli miktarda protein, magnezyum, çinko ve B12  alınması gerekmektedir. T4 yapılabilmesi için iyot gereklidir. (iyotlu sofra tuzu kullanılabilir). Tiroit bezine iyotu alabilmek için gerekli olan vitaminler ise B2 ve C vitamini. Eğer bu vitaminleri almıyorsanız iyotu da kullanamazsınız. T3 ü T4 e dönüştüren enzim ise selenyum ile çalışır. T3 ün hücre hücre çekirdeği yüzeyindeki reseptörü aktifleşmesi için ise A ve D vitamini gerekli. Bu demek oluyor ki beynimizin T3 ve T4 yapılması için tiroiti uyarabilmesi için gerekli olan 10 öğe şunlardır:

Protein, iyot, magnezyum, Çinko, B2, B12, C vitamini, A vitamini, D vitamini, Selenyum.

Luminy sağlıklı yaşam merkezi sağlıklı ve mutlu bir hayata sahip olmanız için daima bilgi ve becerilerini sizlerle paylaşmaya devam edecek. İzmir, İstanbul, Ankara ve Türkiyenin çeşitli yerlerinde sağlık, spor, kişisel gelişim, bioenerji, yoga, pilates, felsefe, personal training, reiki ve ruhsal alanlar konusunda birçok seminer ve eğitimler vermeye devam edeceğiz. Siz de bize katılmak ailemizin bir parçası olmak, eğitim ve derslerimizden haberdar olmak için hemen iletişim bölümündeki telefon numarasından bize ulaşın. Sağlıkla kalın.

Canan Yıldırım

Luminy Yaşam Koçluğu ve Sağlık Merkezi

Instagram: Luminy Life

0531 525 77 47